جاذبه های گردشگری طالقان

معرفی طالقان:

طالقان منطقه ييلاقي در ميان كوه هاي برفگير البرز، از غرب كندوان، تا 40 كيلومتري شرق قزوين گسترده شده است. يکی از بخشهای شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان تهران می باشد که در 130 كيلومتري شمال غرب تهران واقع شده از شمال به سلسله جبال البرز و رامسر و تنکابن و الموت، از شرق به شهرستان کرج، از جنوب به هشتگرد و ساوجبلاغ از غرب و جنوب غربی به قزوين محدود می گردد.

طالقان در دره بزرگي در ميان كوههاي البرز قرار دارد. طالقان منطقه اي متشكل از حدود 80 روستاي كوهستاني است كه طول جغرافيايي آن از شمال شرق به جنوب غرب حدود 80 كيلومتر و عرض جغرافيايي آن حدود 15 كيلومتر است و حدود 1300 كيلومتر مساحت دارد. طول شرقي آن 50 دقيقه و عرض شمالي آن 36 درجه و 12 دقيقه است. زبان مردم طالقان فارسي و لهجه تاتي است.

مهمترين رودخانه طالقان، طالقان رود مي باشد كه از حاشيه جنوبي شهر مي گذرد و به شاهرود مي ريزد. فاصله روستا تا شهرك 7 كيلومتر و ارتفاع آن از سطح دريا 1840 متر مي باشد. ناحيه طالقان در دامنه جنوبي ارتفاعات البرز و رشته كوه ديگري از البرز كه با فاصله متوسط 6 كيلومتر از آن به موازاتش از شرق به غرب امتداد دارد واقع شده است. در ناحيه شمال قلل و گردنه هايي طالقان را از مازندران و قزوين جدا مي كند. ارتفاعات جنوبي طالقان اين منطقه را از دشت جدا نموده است.

در حد فاصل ميان دو رشته كوه، رودخانه شاهرود از شرق به غرب جريان دارد. دره شاهرود، رود طالقان و رود آبهاي دامنه البرز را به سفيد رود مي رسانند. دره و رودخانه شاهرود كوههاي ميان دره چالوس و سفيد رود را از شرق به غرب شكافته و آن را به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم كرده اند. رودخانه شاهرود اصلي ترين عامل مايه حيات زندگي و اجتماع را در طالقان رقم زده است.

يكي از مهمترين عوامل جذاب منطقه طالقان شرايط آب وهوايي و فضاي سبز باغات و رودخانه و چشمه هاي جاري است. طالقان رود در 11 كيلومتري غرب روستاي شهرك به رودخانه هاي اندج و الموت ملحق شده ورودخانه شاهرود راتشكيل مي دهند. شاهرود رگ حياتي اين منطقه از كوهپايه هاي شرقي آغاز و با طولي نزديك به 105 كيلومتر به غرب مي رود. اين شريان آبي بيش از 15 رودخانه كوچك و بزرگ منطقه را كه از چشمه سارها و برف آبها سرچشمه مي گيرند و همراه خود تا سفيد رود مي برد تا با آبهاي قزل اوزن آميخته و راهي دريا شود.

دره طالقان نيز به سان خط الرأس هايش زيبا و محسور كننده است. دشتهاي پهناور و آباديهاي سرسبز و زيبا كه در پس دره ها از اسفاران تا پراچان را پوشانده اند جلوه و شكوهي خاصي دارند. طالقان دره اي تاريخي و مذهبي است روستاهاي زيباي طالقان در دامنه هاي جنوبي و شمالي در ارتفاع 1400 تا 2600 متري از سطح دريا در امتداد رودخانه و كنار چشمه سارها پراكنده شده اند. 

طالقان دره ايست كه از «گردنه عسلك (در شرق) تا گردنه انگه (درغرب )» تقريباً 42 كيلومتر بوده و حداكثر عرض طالقان از «گردنه دوزخ دره واقع در جنوب تا گردنه مالخالي واقع در شمال» طالقان حدود 20 كيلومتر مي باشد. شهر طالقان از به هم پيوستن چهار منطقه به نام هاي شهرك، گلينك، كولج و پرده سر تشكيل شده است كه شهرك به عنوان هسته اصلي آن است و شهر طالقان، گاه شهرك هم ناميده مي شود.

براي رسيدن به طالقان از جاده اتوبان كرج و وارد شدن به جاده سمت راست آن از شهرهاي كرج، هشتگرد، آبيك گذشته و 4 كيلومتر بعد از آبيك، به جاده انحرافي و اختصاصي طالقان مي رسيد پس از رد شدن از زياران و طي مسافت 28 كيلومتر از كناره اتوبان برفراز گردنه ابراهيم آباد، به طرف شمال حركت مي بايست نمود تا وارد دره طالقان شده و به شهرك طالقان مي رسيم. پس از رسيدن به پست نيروي انتظامي مستقر در مسير لار و جاده آسفالته فرعي شده و به سوي غرب كم كم ارتفاع را كم كرده و با عبور از آباديهاي سنگ بن و كمپ سر به كماكان و سپس به كناره نيلگون درياچه سد طالقان مي رسيم. و به سمت روستاي حسنجون كه در 5 كيلومتري شهرك مركز طالقان واقع شده است حركت مي نمائيم زيرا مسير صعود به شاه البرز از اين روستا و عبور از باغ ها و در امتداد رودخانه امكان پذير است.

روستاي حسنجون روستايي ييلاقي با باغات ميوه است كه از اين مكان شاه البرز به خوبي با گردني برافراشته به سمت چپ و در جهت شمالي پيداست كه جريان رودخانه از كنار آن مي گذرد. دره حسنجون به سمت شمال گسترده شده و دره اي خوش آب و هوا است و داراي ارتفاع حدود 1935 متر از سطحدريا مي باشد. روستاي سيد آباد حسنجون از روستاهاي آباد و پر رونق طالقان است. درفاصله 150 متري ضلع شمال غرب امامزاده قاضي مي رسد كه داراي قدمت حدود قرن پنجم ميباشد كه در اثر كاهش آب به مرور تخليه و به محل جديد يعني كنار روستاي حسنجون منتقلشده است.

برای مشاهده ادامه جزئیات به ادامه مطلب بروید...

معرفی طالقان:

طالقان منطقه ييلاقي در ميان كوه هاي برفگير البرز، از غرب كندوان، تا 40 كيلومتري شرق قزوين گسترده شده است. يکی از بخشهای شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان تهران می باشد که در 130 كيلومتري شمال غرب تهران واقع شده از شمال به سلسله جبال البرز و رامسر و تنکابن و الموت، از شرق به شهرستان کرج، از جنوب به هشتگرد و ساوجبلاغ از غرب و جنوب غربی به قزوين محدود می گردد.

طالقان در دره بزرگي در ميان كوههاي البرز قرار دارد. طالقان منطقه اي متشكل از حدود 80 روستاي كوهستاني است كه طول جغرافيايي آن از شمال شرق به جنوب غرب حدود 80 كيلومتر و عرض جغرافيايي آن حدود 15 كيلومتر است و حدود 1300 كيلومتر مساحت دارد. طول شرقي آن 50 دقيقه و عرض شمالي آن 36 درجه و 12 دقيقه است. زبان مردم طالقان فارسي و لهجه تاتي است.

مهمترين رودخانه طالقان، طالقان رود مي باشد كه از حاشيه جنوبي شهر مي گذرد و به شاهرود مي ريزد. فاصله روستا تا شهرك 7 كيلومتر و ارتفاع آن از سطح دريا 1840 متر مي باشد. ناحيه طالقان در دامنه جنوبي ارتفاعات البرز و رشته كوه ديگري از البرز كه با فاصله متوسط 6 كيلومتر از آن به موازاتش از شرق به غرب امتداد دارد واقع شده است. در ناحيه شمال قلل و گردنه هايي طالقان را از مازندران و قزوين جدا مي كند. ارتفاعات جنوبي طالقان اين منطقه را از دشت جدا نموده است.

در حد فاصل ميان دو رشته كوه، رودخانه شاهرود از شرق به غرب جريان دارد. دره شاهرود، رود طالقان و رود آبهاي دامنه البرز را به سفيد رود مي رسانند. دره و رودخانه شاهرود كوههاي ميان دره چالوس و سفيد رود را از شرق به غرب شكافته و آن را به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم كرده اند. رودخانه شاهرود اصلي ترين عامل مايه حيات زندگي و اجتماع را در طالقان رقم زده است.

يكي از مهمترين عوامل جذاب منطقه طالقان شرايط آب وهوايي و فضاي سبز باغات و رودخانه و چشمه هاي جاري است. طالقان رود در 11 كيلومتري غرب روستاي شهرك به رودخانه هاي اندج و الموت ملحق شده ورودخانه شاهرود راتشكيل مي دهند. شاهرود رگ حياتي اين منطقه از كوهپايه هاي شرقي آغاز و با طولي نزديك به 105 كيلومتر به غرب مي رود. اين شريان آبي بيش از 15 رودخانه كوچك و بزرگ منطقه را كه از چشمه سارها و برف آبها سرچشمه مي گيرند و همراه خود تا سفيد رود مي برد تا با آبهاي قزل اوزن آميخته و راهي دريا شود.

دره طالقان نيز به سان خط الرأس هايش زيبا و محسور كننده است. دشتهاي پهناور و آباديهاي سرسبز و زيبا كه در پس دره ها از اسفاران تا پراچان را پوشانده اند جلوه و شكوهي خاصي دارند. طالقان دره اي تاريخي و مذهبي است روستاهاي زيباي طالقان در دامنه هاي جنوبي و شمالي در ارتفاع 1400 تا 2600 متري از سطح دريا در امتداد رودخانه و كنار چشمه سارها پراكنده شده اند. 

طالقان دره ايست كه از «گردنه عسلك (در شرق) تا گردنه انگه (درغرب )» تقريباً 42 كيلومتر بوده و حداكثر عرض طالقان از «گردنه دوزخ دره واقع در جنوب تا گردنه مالخالي واقع در شمال» طالقان حدود 20 كيلومتر مي باشد. شهر طالقان از به هم پيوستن چهار منطقه به نام هاي شهرك، گلينك، كولج و پرده سر تشكيل شده است كه شهرك به عنوان هسته اصلي آن است و شهر طالقان، گاه شهرك هم ناميده مي شود.

براي رسيدن به طالقان از جاده اتوبان كرج و وارد شدن به جاده سمت راست آن از شهرهاي كرج، هشتگرد، آبيك گذشته و 4 كيلومتر بعد از آبيك، به جاده انحرافي و اختصاصي طالقان مي رسيد پس از رد شدن از زياران و طي مسافت 28 كيلومتر از كناره اتوبان برفراز گردنه ابراهيم آباد، به طرف شمال حركت مي بايست نمود تا وارد دره طالقان شده و به شهرك طالقان مي رسيم. پس از رسيدن به پست نيروي انتظامي مستقر در مسير لار و جاده آسفالته فرعي شده و به سوي غرب كم كم ارتفاع را كم كرده و با عبور از آباديهاي سنگ بن و كمپ سر به كماكان و سپس به كناره نيلگون درياچه سد طالقان مي رسيم. و به سمت روستاي حسنجون كه در 5 كيلومتري شهرك مركز طالقان واقع شده است حركت مي نمائيم زيرا مسير صعود به شاه البرز از اين روستا و عبور از باغ ها و در امتداد رودخانه امكان پذير است.

روستاي حسنجون روستايي ييلاقي با باغات ميوه است كه از اين مكان شاه البرز به خوبي با گردني برافراشته به سمت چپ و در جهت شمالي پيداست كه جريان رودخانه از كنار آن مي گذرد. دره حسنجون به سمت شمال گسترده شده و دره اي خوش آب و هوا است و داراي ارتفاع حدود 1935 متر از سطحدريا مي باشد. روستاي سيد آباد حسنجون از روستاهاي آباد و پر رونق طالقان است. درفاصله 150 متري ضلع شمال غرب امامزاده قاضي مي رسد كه داراي قدمت حدود قرن پنجم ميباشد كه در اثر كاهش آب به مرور تخليه و به محل جديد يعني كنار روستاي حسنجون منتقلشده است.

چشمه های دایمی و فصلی:

تعداد چشمه های دایمی منطقه طالقان 399 و چشمه های اصلی 57 دهنه می باشد که اهمیت وجود آب های زیرزمینی و بالابودن سفره آب زیرزمینی را در این منطقه نشان می دهد و مهمترینشان به شرح زیر است:

چشمه آب گرم گنداب در شمال روستای دهدر در جنوب قله ماسه چال

چشمه آب گرم شمال روستای هرنج.

چشمه آب گرم گراب بالاطالقان.

چشمه آب گرم خچیره که در انتهای رودخانه فرعی و خاکرو در شمال روستای خچیره قرار دارد.

آبشارها:

میزان بارندگی نسبتا زیاد این منطقه کوهستانی، چشمه ساران فراوان و رودخانه های فصلی و دائمی آن منشاء وجود و پیدایش آبشارهای زیادی است و این پدیده از جمله جلوه ها وزیبایی های طبیعی طالقان محسوب می شود. آبشارهای متعدد فصلی و دایمی در انحنای کوه ها و دامنه ارتفاعات چشم را می نوازد و جلوه خاص دارد.

مجموعه آبشارهای معروف طالقان عبارتند از:

آبشارشلبن روستای بزج در شمال روستای خسبان به طول تقریبی 30متر.

آبشار نرنو در روستای جزینان در بند.

آبشار آسکان در زمستان به صورت یخشار جلوه می نماید.

آبشار سفید آب در غرب قله شاه البرز.

آبشار خرس چر در جنوب قله خرس چر ناریان

آبشار فصلی میلین در روستای مهران

آبشار کوچک ولی زیبای سوهان در قسمت غربی قله کله سنگ سوهان.

آبشار وارکش در روستای خچیره

غارها و دست کن ها:

تاکنون در حدود 900 غار در ایران به ثبت رسیده است که ازمعروفترین آنها غار پراو است که شهرت جهانی دارد. در طالقان نیز چند غار به ثبت رسیده که ازجمله آنها می توان به غارهای ذیل اشاره کرد:

غار زالن گاه در شمالغربی روستای دنبلید.

غار بزج در شمال روستای یزج.

غار مرغ بند درجنوب قله الانه سر روستای ناریان

غارها و دست کن های بادامستان درجنوب امامزاده یوسف بادامستان

غار وی یا واقع درجنوب شرقی روستای ورکش

گلگشت ها:

آنچه به ارتفاعات و قله های طالقان زیبای درخور و ظرافتی دلچسب و جان افزا می دهد وجود مزارع سرسبز و پرگل و گلگشت های باطراوت و مفرح و تفرجگاه های دامنه ای است. گوناگونی وزیبایی دامنه های کوه های طالقان یکی از ویژگی های کم نظیر این منطقه است.

در فواصل بین کوه های طالقان روستاهای متعدد و مزارع نسبتا هموار وجود دارد که طالقان را به لحاظ طبیعی از جلوه های چندگانه ای از زیبایی های توام با دشت و کوه بهره مند می سازد. طالقان تنها عزیمتگاه کوهنوردان نیست بلکه تفرجگاهی معتدل برای خانواده ها نیز هست.

این ویژگی بویژه در سالیان اخیرتوجه و علاقه بسیاری از گردشگران را جلب نموده است، با توجه به نزدیکی این بخش به کانون های اصلی جمعیت شهری نظیر تهران، اجرای برنامه های یک روزه برای بهره مندی از گلگشت های طالقان امکان پذیر است.

از معروفترین گلگشت های طالقان را می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1- مسیر پیاده روی روستای حسنجون به مزرعه دو روان، بارزترین ویژگی این مسیر زیبا وجود درختان گردودرحاشیه جویبار آن در تمام طول مسیراست.

2- مسیر پیاده روی روستای گوران به روستای اورازان که از پردرخت ترین دره های طالقان به شمار می رود. این مسیر در فصل زمستان دارای جلوه منحصر به فرد تنگه اورازان از زیباترین مناطق طالقان است. وجود یخشارهای مرتفع درحاشیه این تنگه خاکی و زندگی جانوری ویژه، از نوادر طبیعت طالقان به شمار می آید.

3- مسیر پیاده روی روستای خچیره به هفت چشمه: روستای خچیره از باطراوت ترین و زیباترین روستاهای طالقان است. که باحق کلمه خچیر و نیکو را بر آن نهاده اند. این مسیر در واقع مسیر صعود به قلعه وارکش است که در فصل تابستان نیز طراوت ویژه ای دارد.

4- گلگشت گته ده به دختر قلعه گته ده که مسیر صعود به قله کاهار بزرگ نیز می باشد.

5- گلگشت دیگر کته ده به مندانین که مسیر صعود به قله میان کاهار است.

6- گلگشت تکیه ناوه به عالی سر که بهترین فصل آن پاییزمی باشد که رنگ آمیزی برگ درختان این ناحیه بسیاردل انگیزاست.

7- مسیر پیاده روی جنگل آسفاران از رودخانه به روستای آسفاران که متاسفانه اخیرا با احداث جاده دسترسی به روستا آن را مورد تخریب قرار داده اند.

8- مسیرباغ کوچه روستای کوئین به چشمه سار زیبای آن.

با تو جه به شرح و توصیف مختصری که این ویژگی های عمده طبیعی طالقان درمی یابیم که به راستی این منطقه سرسبز و پرجاذبه همچون نگینی سبز بر سینه ستبر کشور ایران می درخشد.

پوشش گیاهی:

قرار گرفتن درسلسله جبال البرز و وجود خاك حاصلخيز و ميزان رطوبت بالا و وجود چشمه سارهاي متعددباعث سرسبزي منطقه شده كه باغات ميوه شامل ( گردو – سيب – گيلاس – گلابي – زيتون - زالزالك – زرشك كوهي – بادام كوهي و…. ) درختان چنار – بيد و همچنين وجود گياهانعلفي و داروئي و زينتي از جمله: ريواس – تره كوهي – شنگ – كاسني – صعلب – آويشن – جو شير – بومادران – برنجاسف و گون و گلهاي شقايق و… وجود دارد كه همچون نگينيارتفاعات را سبز پوش كرده است و به مثال چادري سبز همراه با گلهاي زرد – آبي – بنفشو سفيد كه بر پهنه اين منطقه افراشته شده خودنمايي مي كرد چشم همه را نظاره گر اينطبيعت مي نمود.

به دلیل وجوه اختلاف ارتفاع زیاد و همچنین توپوگرافی متنوع گونه های گیاهی منطقه طالقان از الگوی متنوعی تبعیت می نماید.

گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران بین سال های 69 تا 73 طرح مطالعاتی فلور منطقه طالقان را به اجرا درآورد.

این گروه پس از بازدید از محل رویش گیاهان منطقه از آنها نمونه برداری کرده و بارعایت اصول فنی آنها را به روی اتیکت های استاندارد و مخصوص الصاق و برای شناسایی آماده و با فهرست بندی کامل نمونه های جمع آوری شده مشتمل بر 510 گونه گیاهی است که در قالب یک جدول در گزارش نهایی پوشش نباتی و مراتع طالقان ارائه شده است. اطلاعات گردآوری شده در این جدول شامل نوع گونه، خانواده، شکل زیستی، طول عمر، نام فارسی یا محلی طبقه بندی شده است و به منظور حفظ نمونه های جمع آوری شده و ایجاد سهولت در مطالعات آینده حوزه آبریز طالقان یک سری از همه نمونه های گردآوری شده در «هرباریوم» دانشکده کشاورزی نگهداری می شود.

پوشش جانوری:

از پستانداران و پرندگان وحشي كه در جبال شاهالبرز زيست مي كند مي توان خرگوش، كفتار، گراز، شغال، گرگ، خرس و پرندگانينظير عقاب، دم جنبانك، زاغچه، قوش و كبك دري و…. را نام برد.

کوه های طالقان:

البرز سلسله کوهستانی بزرگ است در شمال ایران به طول 950 و عرض بین 25 تا110 کیلومتر که پهنایی به وسعت حدود 51500 کیلومتر را دربرگرفته است.

البرزشکل دیگری از واژه هربرز(Harbors) است و در زبان پهلوی «هر» کوه و «برز» به معنی بلند است. البرز کران کوهی است که از رسوبات دوران اول تا سوم زمین شناسی شکل گرفته و در اثر حرکات دوران چهارم پدیدار شده است. این رشته کوه بزرگ از مرز ایران در آذربایجان شروع و همانند قوس عظیمی سواحل جنوب غربی و جنوبی دریای خزر را دور می زند. و در شمال باختری خراسان به کوه های هندوکش و فلات پامیر به طور مستقیم متصل می گردد.

کران کوه البرز را می توان به سه بخش البرز غربی، مرکزی و خاوری تقسیم کرد.

کوهستان مرکزی البرز از کوه های طالقان در استان تهران و شهرستان ساوجبلاغ از غرب به شرق امتداد یافته است. طول رشته کوه طالقان که از شمال غربی آبیک قزوین شروع و به رودخانه کرج پایان می یابد، 94 کیلومتر است و عرض آن درحدود 5 و در نواحی مرکزی به 25 کیلومتر می رسد. رشته کوه طالقان از کوه های متعددی تشکیل شده است از جمله کوه های پیغمبر، حوضک زرچکانی، پردی، نمار، ارچنک، زرده چال، پرگال، گزانایورد، خشگه چال، خاکرود، کوروج، کاهار بزرگ و کوچک، سیاه سنگ، اسر، هزار بند، کرچال، عقیق، سات، شاه البرز و غیره…

مسیرهای ویژه پیاده روی در طالقان:

1_ راه رودبارک کلاردشت به پراچان طالقان از طریق هزار چم.

2_ راه دره سه هزار تنکابن (روستای درجان) از طریق گردنه شیربشم و دره عالی زن.

3_ راه دره سه هزار تنکابن (روستای درجان) از طریق دمچه و گردنه آب گرم.

4_ راه روستای دلیر به روستای ناریان طالقان از طریق گردنه سیالیز.

5_ راه روستای انگوران به روستای دهدر یا اسکان طالقان از طریق گردنه انگوران.

6_ راه ارتباطی روستای کلها به روستای گته ده طالقان از طریق گردنه کلها و قلعه دختر.

7_ راه ارتباطی روستای آوه الموت به روستای حسنجون یا دنبلید طالقان از طریق گردنه مالخانی.

8_ راه ارتباطی آزادبر به گراب طالقان از طریق گردنه عسلک.

9_ راه روستای دینه و الموت به روستای جزینان طالقان از طریق گردن تنورکان.

10_ راه روستای هیو به زیدشت طالقان.

11_ راه قاضی کلایه فشکلدره قزوین به کلانک از طریق گردنه کلانک.

12_ راه روستای فشند ساوجبلاغ به روستای میناوند طالقان.

13_ راه یرک الموت به اسفاران پایین طالقان از طریق گردنه یرک که مسیر ارتباطی الموت به طالقان در زمستان بوده است.

14_ راه ولیان ساوجبلاغ به روستای ورکش و یا وشته طالقان از طریق گردنه کویورد.

15_ راه سی رود ساوجبلاغ به اورازان طالقان از طریق گردنه یما.

16_ راه غریب مزرعه یا حاجی آباد واقع در کوهپایه قزوین به انگه طالقان از طریق گردن انگه.

17_ راه زیاران فشکلدره به امیرنان طالقان.

قله های طالقان:

طالقان از دیرباز مورد توجه کوهنوردان بوده است. شاید یکی از عمده ترین دلیل این بوده که رشته کوه طالقان با یکی از بلندترین رشته کوه های ایران یعنی تخت سلیمان هم مرز است. و روستای پراچان یکی از روستاهای مبدا صعود به قله مرتفع تخت سلیمان و علم کوه و دیگر قلل محسوب می شود. این روستا از معدود اماکنی است که می توان از آن، بیش از 26 قله با ارتفاع بیش از 3500 متر صعود نمود. و سه مسیر پیاده روی مشهور به رود بارک، کلاردشت و دره سه هزار دارد. این ویژگی را در کمتر روستای در ایران سراغ داریم.